1. บทสรุปผู้บริหาร

          สหราชอาณาจักรเป็นตลาดส่งออกเนื้อไก่ที่สำคัญของไทย เป็นตลาดส่งออกลำดับ 2 ของไทยรองจากญี่ปุ่น และเป็นลำดับ 1 ของไทยในยุโรป ในปี 2563 ไทยส่งออกไก่ไปยังสหราชอาณาจักรมูลค่าร่วม 539.9 ล้านเหรียญสหรัฐฯ หรือประมาณ 16,740 ล้านบาท อย่างไรก็ตาม สินค้าไก่เป็นหนึ่งในสินค้าที่มีมาตรการการนำเข้าทั้งในด้านการจำกัดปริมาณผ่านระบบโควต้านำเข้า ตลอดจนกฎระเบียบและมาตรการด้านสุขอนามัยที่เข้มงวด รวมถึง ประเด็นสิ่งแวดล้อม แรงงาน และสวัสดิภาพสัตว์ ล้วนเป็นประเด็นที่ผู้บริโภคชาวอังกฤษให้ความสำคัญมาก

          ภายหลังจากการแยกตัวของสหราชอาณาจักรออกจากสหภาพยุโรป หรือ Brexit ส่งผลให้ต้องมีการ เจรจาปรับแก้ไขตารางข้อผูกพันปริมาณโควตาภาษีโดยแบ่งสัดส่วนโควตาภาษีระหว่างสหภาพยุโรปและสหราชอาณาจักร ซึ่งสินค้าไก่เป็นหนึ่งในสินค้าในตารางข้อผูกพันเกี่ยวกับเรื่องนี้ กรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์ ได้ดำเนินการเจรจาจนเสร็จสิ้นและมีผลบังคับใช้เมื่อวันที่ 1 มกราคม 2564 ส่งผลให้ไทยได้รับ ปริมาณโควตาที่แน่นอนจากสหภาพยุโรปและสหราชอาณาจักรจัดสรรให้ไทย ซึ่งจะเป็นการสร้างความมั่นใจให้กับ ผู้ส่งออกไทยสามารถดำเนินธุรกิจได้อย่างมีประสิทธิภาพ

          จากสถานการณ์การแพร่ระบาดของไวรัสโควิท 19 ในประเทศไทยนับตั้งแต่เดือนกรกฎาคม 2564 เป็นต้นมา ส่งผลให้โรงงานผลิตไก่แปรรูปต้องหยุดการผลิตไปเกือบทั้งหมดซึ่งส่งผลกระทบต่อปริมาณสต็อคของผู้นำเข้าในสหราชอาณาจักรเกี่ยวกับเรื่องนี้ หากไทยสามารถดำเนินการให้โรงงานจะสามารถกลับมาเปิดดำเนินการได้แม้ในช่วงที่ยังคงมีการแพร่ระบาดอยู่โดยใช้มาตรการ Bubble and Seal จะส่งผลให้ไทยยังคงรักษาฐานลูกค้าเดิมไว้ได้

          ประเด็นที่ทั้งผู้ประกอบการและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องไทยกำลังติดตามอย่างใกล้ชิดได้แก่ การรณรงค์ ของภาคประชาสังคมหรือ NGOs ทั่วโลกจำนวน 29 องค์กรร่วมกันจัดทำบันทึกความมุ่งมั่นในการปรับเปลี่ยน อุตสาหกรรมไก่เนื้อ หรือที่เรียกว่า Better Chicken Commitment (BCC) ล่าสุดมีบริษัทธุรกิจด้านอาหารรายใหญ่ในยุโรป อเมริกา แคนาดา และภูมิภาคอื่นๆ มากกว่า 100 บริษัท ได้ลงนามเข้าร่วมเห็นชอบกับ BCC แล้ว เช่น KFC, Nestle, Unilever, Burger King, Subway, Compass, M&S, Carrefour เป็นต้น ทั้งนี้จากการประเมินเบื้องต้น BCC จะส่งผลทั้งบวกและลบต่ออุตสาหกรรมไก่เนื้อของไทยใน 4 ด้าน ได้แก่ ประสิทธิภาพ/ต้นทุน ความสามารถในการแข่งขัน ความยั่งยืนด้านสิ่งแวดล้อม และรูปแบบการนำเสนอสินค้า

          การที่สหราชอาณาจักรแยกตัวออกจากสมาชิกภาพของอียู หรือ Brexit นับเป็นโอกาสที่ไทยจะขยายมูลค่า การส่งออกสินค้าไก่มายังสหราชอาณาจักรได้มากขึ้น เนื่องจากสหราชอาณาจักรมีอิสระในการกำหนดนโยบาย การค้าของตน นอกจากนี้ปัจจุบัน ไทยและสหราชอาณาจักรได้จัดทำความร่วมมือจัดตั้งคณะกรรมการร่วมด้าน เศรษฐกิจและการค้า หรือ Joint Economic and Trade Committee (JETCO) ซึ่งนับเป็นช่องทางสำคัญในการ ผลักดันการขยายตลาดสินค้าไก่ในสหราชอาณาจักรให้มากขึ้น

2. ภาพรวมอุตสาหกรรมเนื้อไก่ในสหราชอาณาจักร

          เนื้อสัตว์ปีกได้รับความนิยมในการบริโภคสูงสุดในสหราชอาณาจักร คิดเป็นร้อยละ 41 รองลงมา          คือ เนื้อ หมู (ร้อยละ 30) เนื้อวัว (ร้อยละ 23) และ เนื้อแกะ (ร้อยละ 6) จากการสำรวจผู้ตอบแบบสอบถามจำนวน 1,000 คน โดย YouGov พบว่า ร้อยละ 51 ของผู้ตอบแบบสอบถามมีการบริโภคเนื้อไก่ 1 ถึง 2 ครั้ง ต่อสัปดาห์ โดยเนื้อไก่ที่ได้รับความนิยมในการบริโภค คือ เนื้อส่วนอก (ไม่มีหนัง) และไก่ทั้งตัว นอกจากนี้ จากการสำรวจยังพบว่า ผู้บริโภคได้ให้ความสำคัญต่อวิธีการฆ่า และผลกระทบของการบริโภคไก่ที่มีต่อสิ่งแวดล้อม ซึ่งทำให้ผู้บริโภคจำนวน ร้อยละ 47 นิยมซื้อเนื้อไก่ที่ผลิตในสหราชอาณาจักร และยังหันมาบริโภคเนื้อไก่แบบ Organic มากขึ้นอีกด้วย

          สหราชอาณาจักรมีความสามารถในการผลิตเนื้อไก่ได้เฉลี่ย 1.7 ล้านตันต่อปี มีจำนวนไก่ออกสู่ตลาดเฉลี่ย 90-100 ล้านตัวต่อเดือน มีการจ้างงาน 73,200 คน นับเป็นผู้ผลิตรายใหญ่อันดับสองของยุโรปรองจากโปแลนด์ โดยฝรั่งเศส เยอรมัน สเปน และอิตาลี มีการผลิตรองลงมาตามลำดับ ขณะที่ชาวอังกฤษบริโภคเนื้อไก่เฉลี่ยปีละ 2.1 ล้านตันต่อปี จึงต้องพึ่งพาการนำเข้าสินค้าไก่และผลิตภัณฑ์จากต่างประเทศเฉลี่ยปีละ 4 แสนตันต่อปี โดยในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมา การนำเข้าสินค้าไก่และผลิตภัณฑ์ของสหราชอาณาจักรมีปริมาณที่ขยายตัวเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง

ราคาค้าปลีก

ผลิตภัณฑ์เนื้อไก่แปรรูป

3. สถิติการนำเข้า-ส่งออกของสหราชอาณาจักร

          ในปี 2563 สหราชอาณาจักรนำเข้าไก่สดแช่เย็นแช่แข็ง (HS Code 02) คิดเป็นมูลค่า 4,886 ล้านเหรียญสหรัฐฯ ลดลงร้อยละ 9.3 เมื่อเทียบกับปี 2562 สำหรับในปี 2564 (ม.ค. – ก.ค.) สหราชอาณาจักรนำเข้าไก่สดมูลค่า 2,698.6 ล้านเหรียญสหรัฐฯ แหล่งนำเข้าเรียงตามลำดับได้แก่ ไอร์แลนด์ เนเธอร์แลนด์ โปแลนด์ เยอรมนี เดนมาร์ค ส่วนไทยเป็นอันดับ 17 (ตาราง 1)

          ในส่วนของไก่แปรรูป (HS Code 16) ในปี 2563 สหราชอาณาจักรนำเข้ามูลค่า 4,527.4 ล้านเหรียญสหรัฐฯ ลดลงร้อยละ 2.0 เมื่อเทียบกับปี 2562 สำหรับในปี 2564 (ม.ค. – ก.ค.) สหราชอาณาจักรนำเข้าไก่แปรรูปมูลค่า 2,445.9 ล้านเหรียญสหรัฐฯ ลดลงร้อยละ 4.2 แหล่งนำเข้าได้แก่ ไทย โปแลนด์ เยอรมนี ไอร์แลนด์ บราซิล ตามลำดับ (ตาราง 2)

          ในปี 2563 สหราชอาณาจักรส่งออกไก่สดแช่เย็นแช่แข็ง (HS Code 02) มูลค่า 2,325 ล้านเหรียญสหรัฐฯ ลดลงร้อยละ 1.3 เมื่อเทียบกับปี 2562 สำหรับในปี 2564 (ม.ค.-ก.ค) สหราชอาณาจักรส่งออกไก่สดมูลค่า 1,027.8 ล้านเหรียญสหรัฐฯ ตลาดส่งออกเรียงตามลำดับได้แก่ จีน ฝรั่งเศส เยอรมนี ไอร์แลนด์ และส่งออกไปยังไทย 0.8 ล้านเหรียญสหรัฐฯ (ตาราง 3)

          ในส่วนของไก่แปรรูป (HS Code 16) ในปี 2563 สหราชอาณาจักรส่งออกมูลค่า 500.8 ล้านเหรียญสหรัฐฯ เพิ่มขึ้นร้อยละ 3.2 เมื่อเทียบกับปี 2562 สำหรับในปี 2564 (ม.ค. – ก.ค.) สหราชอาณาจักรส่งออกไก่สดมูลค่า 154.9 ล้านเหรียญสหรัฐฯ ลดลงร้อยละ 41.8 ตลาดส่งออกได้แก่ ไอร์แลนด์ ฝรั่งเศส เกาหลีใต้ เนเธอร์แลนด์ ออสเตรีย ตามลำดับ โดยไทยเป็นตลาดส่งออกอันดับที่ 45 (ตาราง 4)

          สินค้าไก่ที่สหราชอาณาจักรนำเข้าจากไทยโดยส่วนใหญ่เป็นสินค้าไก่แปรรูป โดยเฉพาะอย่างยิ่งไก่ปรุงสุก (HS Code 160232) ซึ่งนำมาใช้ในธุรกิจการบริการด้านอาหาร (catering and food service) และใช้เป็นส่วนประกอบของอาหารประเภทต่างๆ เช่น แซนวิช สลัด อาหารสำเร็จรูป ready meal เป็นต้น โดยไทยยังคงเป็นแหล่งนำเข้าสินค้าไก่แปรรูป อันดับต้นของสหราชอาณาจักร โดยในปี 2563 สหราชอาณาจักรนำเข้าสินค้าไก่ และผลิตภัณฑ์จากไทยมูลค่า 571.7 ล้านเหรียญสหรัฐฯ และในปี 2564 (ม.ค. – ก.ค.) นำเข้าจากไทยแล้ว 334.8 ล้านเหรียญสหรัฐฯ เพิ่มขึ้นร้อยละ 0.1 เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อนหน้า (ตาราง 5)

ตารางที่ 1: การนำเข้าไก่สดแช่เย็นแช่แข็ง (HS Code 02) (มูลค่า: ล้านเหรียญสหรัฐฯ)

ตารางที่ 2 การนำเข้าไก่แปรรูป (HS CODE 16) (มูลค่า: ล้านเหรียญสหรัฐฯ ปริมาณ:ตัน)

ที่มา : Global Trade Atlas

ตารางที่ 3 การส่งออกไก่สดแช่เย็นแช่แข็ง (HS Code 02) (มูลค่า: ล้านเหรียญสหรัฐฯ)

ตารางที่ 4 การส่งออกไก่แปรรูป (HS CODE 16) (มูลค่า: ล้านเหรียญสหรัฐฯ)

ตารางที่ 5 สหราชอาณาจักรนำเข้าเนื้อไก่จากไทย (มูลค่า: ล้านเหรียญสหรัฐฯ)

ที่มา : Global Trade Atlas

4. ประเด็นกฎระเบียบและการรณรงค์ของภาคประชาสังคม

4.1 ระบบโควตาภาษีหลัง Brexit

ที่ผ่านมาสินค้าไก่เป็นหนึ่งในสินค้าภายใต้ข้อผูกพันตารางข้อผูกพันของสหภาพยุโรป การแยกตัวของ สหราชอาณาจักรออกจากสหภาพยุโรป หรือ Brexit ส่งผลกระทบต่อการจัดสรรปริมาณสินค้าที่มีโควตาภาษีที่ ไทยเป็นผู้ส่งออกสำคัญ ประเทศไทยโดยกรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์ได้เป็นหน่วยงานหลักในการดำเนินการเจรจาแก้ไขจนเสร็จสิ้นและมีผลบังคับใช้เมื่อวันที่ 1 มกราคม 2564 ผลประโยชน์จากการแก้ไขและจัดทำตารางข้อผูกพันทางภาษีใหม่ภายใต้องค์การการค้าโลกมีดังนี้

• ปริมาณการจัดสรรโควตาใหม่ทำให้ไทยทราบปริมาณโควตาที่แน่นอน ส่งผลให้ผู้ประกอบการและผู้ ส่งออกสามารถปรับตัวและวางแผนธุรกิจในการส่งออกได้อย่างมีประสิทธิภาพ
• ปริมาณที่สหภาพยุโรปและสหราชอาณาจักรจัดสรรให้แก่ไทย เป็นไปตามที่ผู้ประกอบการต้องการ และ สอดคล้องกับการส่งออกของไทย ซึ่งไม่น้อยไปกว่าที่ไทยเคยได้รับ

รายละเอียดโควตาภาษีในสินค้าไก่ดังตาราง 6

4.2 การควบคุมด้านสุขอนามัยของเนื้อไก่ของสหราชอาณาจักร

• การส่งออกสินค้าไก่ไปยังสหราชอาณาจักร จะต้องมีใบรับรองสุขอนามัย (Animal Health and Public Health Certificate) ตามแบบฟอร์มที่กำหนด และลงนามรับรองโดยกระทรวงเกษตร ซึ่งเป็นหน่วยงานที่รับผิดชอบของไทย
• สหราชอาณาจักรมีด่านตรวจสอบ (Border Inspection Post) ซึ่งมีหน้าที่ตรวจสอบควบคุมด้านสัตว์แพทย์ โดยเป็นการตรวจสอบสัตว์ที่มีชีวิตหรือสินค้าที่ทำมาจากสัตว์ที่นำเข้าซึ่งเป็นหนึ่งในมาตรการสำคัญของ ความปลอดภัยทางด้านอาหาร (Food Safety)
• หน่วยงานที่เกี่ยวข้องที่อาจสามารถทำการสอบถามหรือตรวจสอบข้อมูล ได้แก่ The Animal and Plant Health Agency (APHA) เป็นหน่วยงานที่อยู่ภายใต้ the Department for Environment Food and Rural Affairs (Defra) มีหน้าที่รับผิดชอบดูแลเรื่องการนำเข้าสินค้าสัตว์ที่มีชีวิตหรือสินค้าที่ทำมาจากสัตว์ Animal and Plant Health Agency – GOV.UK (www.gov.uk)

ตารางที่ 6 รายการปริมาณโควตาและอัตราภาษีในและนอกโควตาของสินค้าไก่

4.3 การรณรงค์ของ NGOs ประเด็น Better Chicken Commitment

• ในช่วงที่ผ่านมา NGOs หลายรายในสหภาพยุโรป และสหราชอาณาจักรได้ดำเนินการ ประชาสัมพันธ์และรณรงค์ต่อผู้บริโภคและธุรกิจที่มีการใช้เนื้อไก่หรือผลิตภัณฑ์ไก่ในเรื่องสุขภาวะ (Welfare) ของโรงเลี้ยงไก่ โดยตั้งเป้าหมายว่าในปี 2026 (พ.ศ.2569) อุตสาหกรรมการผลิตไก่ในสหภาพยุโรป และสหราช อาณาจักรจะเป็นไปตามมาตรฐาน (Better Chicken Commitment) ที่ NGOs กลุ่มนี้เรียกร้องทั้งหมด
• ในปัจจุบันมีบริษัทค้าปลีกและธุรกิจอาหารหลายรายเข้าร่วมลงชื่อในการใช้มาตรฐานตามข้อเรียกร้องดังกล่าว โดยมีซุปเปอร์มาร์เก็ตรายใหญ่ในสหราชอาณาจักร อาทิ Waitrose, M&S เข้าร่วมโครงการดังกล่าว และมีกลุ่มธุรกิจอาหารรายใหญ่ในสหราชอาณาจักร เช่น KFC, GREGGs, Nando’s, Pizza Express, CGD Groups เป็นต้น เข้าร่วมโครงการดังกล่าว นอกจากนี้ ยังมีกลุ่มธุรกิจอาหารและค้าปลีกในสหภาพยุโรปหลายรายเข้าร่วมโครงการดังกล่าว เช่น Sodexo, Danone, Nestle, Unilever, Carrefour, Lidl และ Aldi เป็นต้น
• มาตรฐานดังกล่าวเรียกร้องให้มีการจัดมาตรฐานโรงเลี้ยงและโรงเชือดเพิ่มเติม ดังนี้ (1) ต้องมี มาตรฐานเป็นไปตามกฎระเบียบของ EU ในเรื่อง Animal Welfare (2) จำกัดจำนวนไก่ในแต่ละโรงเลี้ยงให้เหมาะสม (3) ใช้ไก่สายพันธุ์ที่เติบโตช้า (4) มีการปรับปรุงโรงเลี้ยงให้มีสภาพแวดล้อมที่ดี (5) ปรับปรุงการเชือดให้ไก่มีความเครียดน้อยลง และ (6) มีการตรวจมาตรฐานโดยบุคคลที่สามเป็นระยะ
• จากการประเมินเบื้องต้น BCC จะส่งผลทั้งบวกและลบต่ออุตสาหกรรมไก่เนื้อของไทยใน 4 ด้าน ได้แก่ ประสิทธิภาพ/ต้นทุน ความสามารถในการแข่งขัน ความยั่งยืนด้านสิ่งแวดล้อม และ รูปแบบการนำเสนอสินค้า

หมายเหตุ สามารถศึกษาข้อมูล Better Chicken Commitment เพิ่มเติมได้ที่ https://thehumaneleague.org.uk/article/what-is-the-better-chicken-commitment และโครงการ Better Chicken (https://betterchicken.org.uk/)

ความเห็น/ข้อเสนอแนะ

1. สหราชอาณาจักรเป็นตลาดส่งออกไก่อันดับสองของไทยรองจากญี่ปุ่น และอันดับหนึ่งของไทยในยุโรป การที่สหราชอาณาจักรแยกตัวออกจากสมาชิกภาพของอียู หรือ Brexit นับเป็นโอกาสที่ไทยจะขยายมูลค่าการ ส่งออกสินค้าไก่มายังสหราชอาณาจักรได้มากขึ้น เนื่องจากสหราชอาณาจักรมีอิสระในการกำหนดนโยบายการค้าของตน นอกจากนี้ปัจจุบัน ไทยและสหราชอาณาจักรได้จัดทำความร่วมมือจัดตั้งคณะกรรมการร่วมด้านเศรษฐกิจและการค้า หรือ Joint Economic and Trade Committee (JETCO) ซึ่งนับเป็นช่องทางสำคัญในการผลักดัน การขยายตลาดสินค้าไก่ในสหราชอาณาจักรให้มากขึ้น

2. การปิดโรงงานเนื่องจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของไวรัสโควิท 19 นับจากเดือนกรกฎาคม 2564 ได้ส่งผลกระทบต่อสต็อคของผู้นำเข้ารายใหญ่ในสหราชอาณาจักร ผู้นำเข้าจึงต้องหาแหล่งนำเข้าจากประเทศอื่นมา

แทน ซึ่งหากไทยปล่อยให้เกิดขึ้นโดยไม่ดำเนินการอย่างใดจะส่งผลเสียต่อการส่งออกของไทยทั้งในระยะสั้น และระยะยาว

3. ผู้บริโภคในสหราชอาณาจักรมีความอ่อนไหวมากกับประเด็นทางด้านสังคม ซึ่งส่งผลให้ผู้ค้าและนักธุรกิจ ต้องนำประเด็นเหล่านี้มาเป็นปัจจัยในการดำเนินธุรกิจอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ดังนั้น การส่งออกของไทยอาจได้รับ ผลกระทบในอนาคตหากไม่สามารถปฏิบัติตามมาตรฐานตามที่ได้กล่าวมาข้างต้น เกี่ยวกับเรื่อง Better Chicken Commitment ผู้ประกอบการไทยยังมีระยะเวลาปรับตัวได้อีกระยะหนึ่งจนถึงปี พ.ศ. 2569 หรือ ค.ศ. 2026

4. การดำเนินกิจกรรมส่งเสริมการส่งออกสินค้าอาหารของไทย ซึ่งรวมถึงสินค้าไก่และผลิตภัณฑ์จะมีส่วน ช่วยในการกระตุ้นความต้องการการบริโภคอย่างต่อเนื่อง รวมทั้งส่งเสริมภาพลักษณ์ที่ดีและประชาสัมพันธ์สินค้าไก่ และผลิตภัณฑ์ของไทยให้เป็นที่รู้จักในตลาดสหราชอาณาจักรมากขึ้น อาทิ กิจกรรมการส่งเสริมการขายร่วมกับ ห้างสรรพสินค้า/ผู้นำเข้า การจัดคณะผู้ซื้อจากซุปเปอร์มาร์เก็ต/ผู้นำเข้าเยือนไทย เพื่อเข้าร่วมงานแสดงสินค้าด้านอาหาร (THAIFEX) การนำผู้ประกอบการไทยเข้าร่วมในงานแสดงสินค้าด้านอาหารในสหราชอาณาจักร เช่น International Food and Drink Exhibition (IFE) เพื่อศึกษาทิศทางและแนวโน้มของตลาด และพบปะเจรจากับคู่ค้าธุรกิจที่มีศักยภาพ รวมถึงการประชาสัมพันธ์เผยแพร่และส่งเสริมการจำหน่ายสินค้าไก่และผลิตภัณฑ์ของไทยในงานแสดงสินค้าไทยตามเมืองสำคัญต่างๆ ในสหราชอาณาจักร

ที่มาข้อมูล: รายงานข่าวเด่นจากสำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ กรุงลอนดอน (ต.ค. 2564)

_____________________________________________
Website : http://ditp-overseas.com
Facebook: https://www.facebook.com/ditpoverseas
Youtube : https://bit.ly/36fT76e

#DITP #OMD2 #สพต2